အာ၊ အား-အာကာသ ၄-မ်ိဳး။ မွ အားေတာ္ ၁၀-ပါး၊

အာကာသ ၄-မ်ိဳး။ ။ ေရးျခစ္လို႔မရေသာ ေကာင္းကင္ ေလးမ်ိဳး။ (အကၤုရဋီကာ။)
(၁) အဇဋာ ကာသ- ယခု မ်က္ျမင္ျဖစ္ေသာ ဟင္းလင္းေကာင္းကင္။
(၂) ပရိစၦိႏၷာ ကာသ- တံခါးေပါက္ တိုက္နံရံေပါက္ အိုးမ်က္ႏွာ၀ေပါက္ စသည္ ပိုင္းျခားကာရံအပ္ေသာအေပါက္ဟူသမွ်။
(၃) ကသိဏုဂၣပါဋိ မာကာသ- အာကာသာနဥၥယတန စ်ာန္၌လာလတၱံ႕ေသာ ကသိုဏ္း ၉-ပါးတြင္ တစ္ပါးပါးကို ခြါခ်၍ ရအပ္ေသာ ေကာင္းကင္ပညတ္။
(၄) ပရိေစၦဒါ ကာသ- ပရိေစၦဒ႐ုပ္ေခၚ အာကာသဓါတ္။

အာဃာတ၀တၳဳ ၉-ပါး ၁၀-ပါး ၂-နည္း။ ။ ဓမၼသဂၤဏီပါဠိေတာ္ ၂၁၆။ ႒။ ၃၉၉။ ၀ိဘင္းပါဠိေတာ္။ ၄၀၃-၄၀၅။ ႒။ ၄၉၄-၄၉၅ တို႔၌ အက်ယ္႐ႈပါ။ ၎င္းသ႐ုပ္ကို (ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕ေၾကာင္းတရား ၁၀-ပါး)၌ ျပအံ့။

အာစရိယမ်ိဳး ၅-ပါး။ ။ ၀ိနည္းပရိ၀ါပါဠိေတာ္ ၃၅၈။ ၎င္း။ ႒။ ၂၂၄။
(၁) ပဗၺဇၨာစရိယ၊
(၂) ဥပသမၸဒါစရိယ၊
(၃) နိႆယာစရိယ၊
(၄) ဥေဒၵသာစရိယ- စာသင္ေပးသူ၊
(၅) ၾသ၀ါဒါစရိယ။

အာစရိယ ဂုဏ္အဂၤါ ၂၅-ပါး။ ။ ၎င္းအေျဖကို (ဆရာ့ဂုဏ္အဂၤါ ၂၅-ပါး)၌ ၾကည့္ပါ။

အာေစာက္ရပ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာ၊ ျမန္မာအကၡရာမ်ိဳး ၈-လံုး။ ။ ၎င္းအေျဖ (တာလုဇ အကၡရာ ၈-လံုး) မွာ ၾကည့္ပါ။

အာဇာနည္ ဗိမာန္ရွင္ႀကီး ၉-ေယာက္။ ။ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေပါင္း ကိုးေယာက္ေသာ အေလာင္းမ်ားထားရွိရာရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အာဇာနည္ဗိမာန္ႀကီး၌ရွိသည္။
(၁) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ဦးဖာ-ေဒၚစုတို႔မွ ၁၉၁၅-ခုႏွစ္ ေမြး၊ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉-ရက္ေန႔၌ က်ဆံုး။
(၂) သခင္ျမ၊ ျပည္ခ႐ိုင္ ထံုးဘိုၿမိဳ႕ ဦးဘိုးခြၽန္- ေဒၚသက္လယ္တု႔ိမွ ၁၈၉၇-ခုႏွစ္ေမြး၊ ၁၉၄၇- က်ဆံုး။
(၃) မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြား စ၀္စံထြန္း၊ မိုင္းပြန္ ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ခြန္ထီးႏွင့္ မဟာေဒ၀ီ နန္းစိန္ဥတို႔မွ ၁၉၀၇-ခုႏွစ္ေမြး၊ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ က်ဆံုး။
(၄) ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ိဳ၊ ေျမာင္းျမၿမိဳ႕ ဦးဘိုးစာ ေဒၚျမစ္တို႔မွ ၁၈၉၃-ခုႏွစ္ ေမြး၊ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ က်ဆံုး။
(၅) ဦးရာဇတ္၊ မိတၳီလာၿမိဳ႕ မစၥတာ ေအရာမန္- ေဒၚၿငိမ္းလွတို႔မွ ၁၈၉၈-ခုႏွစ္ေမြး၊ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ က်ဆံုး။
(၆) မန္းဘခုိင္၊ ဟသၤာတၿမိဳ႕နယ္ ယုန္သလင္းရြာ မန္းေပကုန္း ေဒၚပုတို႔မွ ၁၉၀၃-ခုႏွစ္ေမြး၊ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ က်ဆံုး။
(၇) ဦးဘ၀င္း၊ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ဦးဖာ-ေဒၚစုတို႔မွ ၁၉၀၁-ခုႏွစ္ေမြး၊ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ က်ဆံုး။
(၈) ဦးအုန္းေမာင္၊ မင္းဘူးၿမိဳ႕ မစၥတာ အိပ္ (ခ်္) ဒယလ်ဴ ထရပ္(တ္) ၀ိန္ - ေဒၚေရႊျမင့္တို႔မွ ၁၉၁၃-ခုႏွစ္ေမြး၊ ၁၉၄၇-ႏွစ္ က်ဆံုး။
(၉) သက္ေတာ္ေစာင့္ ရဲေဘာ္ကိုေထြး၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ေတာင္ျပင္သိပၸံရပ္ ဦးကိုကိုေလး- ေဒၚမင္ရီတို႔မွ
၁၉၂၉-ခုႏွစ္ေမြး၍ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္၌ က်ဆံုးရသည္။

အာဇာနည္မ်ား၊ မ်ိဳး ၆-ပါး။ ။ ဒုကဂၤုတၱရ။ ပါ။ ၇၆။ ႒။ ၅၁။ စတုကဂုၤတၱရ။ ႒။ ၂၉၂-တို႔၌ အက်ယ္႐ႈပါ။ မေၾကာက္မရြံ႕ မတြန္႔မဆုတ္ဘဲ ေၾကာင္းက်ိဳးဟုတ္မွန္ကို ေ၀ဖန္တတ္ေသာ ပုဂိၢဳလ္သတၱ၀ါ ၆-မ်ိဳး၊
(၁) သီဟ- ျခေသၤ့ အာဇာနည္မ်ိဳး၊
(၂) ဟတၳာဇာေနယ်- ဆင္ အာဇာနည္မ်ိဳး၊
(၃) အႆာဇာေနယ်-ျမင္း အာဇာနည္မ်ိဳး၊
(၄) ဥသဘာဇာေနယ်- ႏြားလား အာဇာနည္မ်ိဳး၊
(၅) ပုရိသာ ဇာေနယ်- ေယာက္်ားအာဇာနည္မ်ိဳး၊
(၆) ခီဏာသ၀- ရဟႏၲာပုဂိၢဳလ္။
မွတ္ခ်က္။ ။ နံပါတ္ ၆၊ ရဟႏၲာပုဂိၢဳလ္တို႔သည္ ကိေလသာကင္းစင္ေသာေၾကာင့္ မရြံ႕မေၾကာက္ ရဲရင့္ၾက၏၊က်န္ ၅-ေယာက္တို႔အား အတၱဒိ႒ိ သကၠာယဒိ႒ိလြန္ကဲ အားႀကီးေသာေၾကာင့္ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းကင္းၾကကုန္၏ဟုမွတ္ရာသည္။

အာဇီ၀႒မက သီလ။ ။ ပဋိသမၻိဒါမဂ္။ ပါ။ ၄၀။ ႒။ ပ-အုပ္ ၁၅၁။ သုတၱနိပါတ္။ ႒။ ဒု-အုပ္။ ၁၁၁။ ၀ိသုဒၶိမဂ္ ပ-အုပ္ ၁၂။ သုတ္ သီလကၡန္။ ႒။ ၂၈၁- တို႔၌ အက်ယ္႐ႈ။ အာဇီ၀လွ်င္ ရွစ္ခုေျမာက္ေသာ သီလဟူ၏၊
(က) ကာယဒုစ႐ိုက္ ၃-ပါး၊
(ခ) ၀စီဒုစ႐ိုက္ ၄-ပါး၊
(ဂ) မိစၦာဇီ၀ ၁-ပါး၊ ၎င္းရွစ္ပါးကို ေရွာင္ၾကဥ္ေစာင့္ထိန္းမႈသီလကို ဆိုသည္၊ ကာယဒုစ႐ိုက္၌- (အျဗဟၼာစရိယာ)ကို ယူ။

အာနႏၵာေထရ္၊ ဘြဲ႕ ၅-ေထြ၊ ရေလ ဧတဒဂ္။ ။ ၎င္းသ႐ုပ္ (ရွင္အာနႏၵာ၊ ဘြဲ႕ပံုသာ၊ ၅-ျဖာ ဧတဒဂ္)၌ ႐ႈပါေလ။

အာပတ္ ၇-ပံု။ ။ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ ၀ိနည္းပညတ္ခ်က္လာ အေျခခံဥပေဒႀကီး ၇-မ်ိဳး။
(၁) ပါရာဇိက၊
(၂) သံဃာဒိသိသ္၊
(၃) ထုလႅစဥ္း၊
(၄) ပါစိတ္၊
(၅) ပါဋိေဒသနီ၊
(၆) ဒုကၠဋ္၊
(၇) ဒုဗၻာသီ။

အာပတ္မသင့္ေသာပုဂိၢဳလ္ ၂-ေယာက္။ ။ ပရိ၀ါပါဠိေတာ္ ၁၅၈။ ႒။ ၂၁၄။ ေဒြ ပုဂၢလာ အနာပတၱိဟူေသာ၀ိနည္းေတာ္လာအတိုင္း။
(၁) မဟာမုနိ ရာဇာ- ရဟန္း မင္းျမတ္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ဘုရားသခင္၊
(၂) ပေစၥကဗုဒၶါ- ဘုရားငယ္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ပေစၥကဗုဒၶာအရွင္ျမတ္။

အာေပါဓါတ္ ၁၂-ပါး။ ။ မူလပဏၰာသ။ ပါ။ ၁၉၇ ။ ႒။ ဒု-အုပ္ ၃၇။ စိမ့္၀င္ ေစးကပ္ အ၀ိနိေဗၻာဂ႐ုပ္တို႔ကို ဖြဲ႕စပ္ေပါင္းစည္းတတ္ျခင္း သေဘာရွိေသာ (သတၱ၀ါတို႔သႏၲန္၌ ငါ့ဟာ ငါ့ဥစၥာဟု စြဲလမ္းတတ္ေသာ) ၀တၳဳအရည္ဓါတ္ ၁၂-ပါးဟူလို။
(၁) ပိတၱံ- သည္းေျခ၊
(၂) ေသမွံ- သလိပ္၊
(၃) ပုေဗၺာ- ျပည္၊
(၄) ေလာဟိတံ- ေသြး၊
(၅) ေသေဒါ- ေခြၽး၊
(၆) ေမေဒါ- အဆီခဲ၊
(၇) အႆု- မ်က္ရည္၊
(၈) ၀သာ- ဆၾီကည္၊
(၉) ေခေဠာ- တံေတြး၊
(၁၀) သိဃၤာဏိကာ- ႏွပ္၊
(၁၁) လသိကာ- အေစး၊
(၁၂) မုတၱံ- က်င္ငယ္။

အာမိသမ်ိဳး ၃-ပါး။ ။ မဂ္ဖိုလ္မရႏိုင္ေအာင္ ကပ္ျငိျခင္း ၃-ပါးဟူ၏။ ဥပရိပဏၰာသ။ ပါ။ ၄၁။ ႒။ ၃၄-၌ အက်ယ္႐ႈ။ (၁) ကာမာမိသ- ကာမဂုဏ္ ၅-ပါး၌ ကပ္ျငိျခင္း၊
(၂) ၀႗မိသ- ၀ဋ္ ၃-ပါး၌ ကပ္ျငိျခင္း၊
(၃) ကိေလသာမိသ- ကိေလသာ ဆယ္ပါး၌ ကပ္ျငိျခင္း။

အာေမဍိတ္မ်ား၊ ျဖစ္ေၾကာင္းကား၊ ၉-ပါးက်မ္း၌လာ။ ။ အနက္ျဒပ္တစ္ခုတည္းကိုပင္ ႏွစ္ႀကိမ္ သံုးႀကိမ္ ရြတ္ဆိုျခင္းကို ]အာေမဍိတ္}ေခၚ၏၊ ပံု- ေျမြႀကီး ေျမြႀကီး စသည္မ်ိဳး။ အဘိဓာနပၸဒီပိကာက်မ္း၌ကား ၎င္းကိုးမ်ိဳးကိုျပဳ၏။
(၁) ဘေယ- ေၾကာက္ေသာအခါမ်ိဳး၊
(၂) ေကာေဓ- စိတ္ဆိုးေဒါသျဖစ္ေသာအခါမ်ိဳး၊
(၃) ပသံသာယံ-ခ်ီးမြမ္းေကာင္းခ်ီးေပးေသာအခါမ်ိဳး၊
(၄) တုရိေတ- အေဆာတလ်င္ျပဳေသာအခါမ်ိဳး၊
(၅) ေကာတူဟေလ- အဆန္းအသစ္ေတြ႕ေသာအခါမ်ိဳး၊
(၆) အစၦေရ- အံ့ၾသေသာအခါမ်ိဳး၊
(၇) ဟာေသ- အားရ၀မ္းသာရႊင္လန္းေသာအခါမ်ိဳး၊
(၈) ေသာေက- စိုးရိမ္၀မ္းနည္းေသာအခါမ်ိဳး၊
(၉) ပသာေဒ- ၾကည္ညိဳလြန္းေသာအခါမ်ိဳး။

အာယတန ၁၂-ပါး။ ။ သဠာယတနသံုယုတ္။ ပါ။ ၂၅၁။ ႒။ ၆-တို႔၌အက်ယ္႐ႈပါ။ သတၱ၀ါတို႔အား ႏွိပ္စက္တတ္ပံုကိုျပထား၏၊ အာ႐ံုတရားတို႔၏၊ သို႔မဟုတ္ ကမၼဘ၀၏ထြက္၀င္သြားလာရာ ေနအိမ္သဖြယ္ျဖစ္ေသာသေဘာ ၁၂-ပါး ဟူလို။
(၁) စကၡာယတန- စကၡဳ ပသာဒ ေခၚ မ်က္စိအၾကည္ဓါတ္၊
(၂) ေသာတာယတန- ေသာတပသာဒေခၚ နားအၾကည္ဓါတ္၊
(၃) ဃာနယတန- ဃာနပသာဒေခၚ ႏွာေခါင္းအၾကည္ဓါတ္၊
(၄) ဇိ၀ွါယတန- ဇိ၀ွာပသာဒ ေခၚ လွ်ာအၾကည္ဓါတ္၊
(၅) ကာယာယတန- ကာယပသာဒေခၚ ကိုယ္အၾကည္ဓါတ္၊
(၆) မနာယတန- စိတ္ ၈၉-ခုဟုဆိုအပ္ေသာ မေနာအၾကည္ဓါတ္၊
(၇) ႐ူပါယတန- အဆင္းအာ႐ံု၊
(၈) သဒၵါယတန- အသံအာ႐ံု၊
(၉) ဂႏၶာယတန- အနံ႔အာ႐ံု၊
(၁၀) ရသာယတန- အရသာအာ႐ံု၊
(၁၁) ေဖာ႒ဗၺာ ယတန- ပထ၀ီ ေတေဇာ ၀ါေယာဟုဆိုအပ္ေသာ ဓါတ္သံုးပါး အေပါင္းအေတြ႕အာ႐ုံ၊
(၁၂) ဓမၼာယတန- ေစတသိက္ ၅၂-ပါး, သုခုမ႐ုပ္၁၆-ပါး, နိဗၺာန္, ပညတ္ဟုဆိုအပ္ေသာ ဓမၼာ႐ံု။

အာရကၡ သမၸဒါတရား ၅-ပါး။ ။ တိုးတက္ခုိင္ျမဲေရးအတြက္ မိမိတို႔ပစၥည္းအရပ္ရပ္ကို ေစာင့္ေရွာက္မႈတရားငါးပါးဟူ၏။
(၁) ရာဇ ဘယ အာရကၡ- မင္းျပစ္ မင္းေဘးႏွင့္ ႐ုံးပင္ ကႏၷားေရွာင္ရွားမႈ။
(၂) ေစာရ ဘယ အာရကၡ- သူခိုး ဓါးျပေဘးမွ လံုျခံဳေရးအတြက္ ေစာင့္ေရွာက္တတ္မႈ။
(၃) အဂၢိ ဘယ အာရကၡ- မီးေဘးမွကင္းေ၀းေအာင္ ေရွာင္ရွားတားဆီးတတ္မႈ။
(၄) ဥဒကဘယ အာရကၡ- ေရးေဘးမွကင္းေ၀းေအာင္ တားတတ္ေရွာင္တတ္မႈ။
(၅) အပၸိယ ဒါယာဒ ဘယ အာရကၡ- သားဆိုး သမီးဆိုး အေမြခံဆိုးမျဖစ္ရေအာင္
လိမၼာေစမႈေၾကာင့္ၾက ျပဳကာ ေစာင့္ေရွာက္ေစျခင္း။

အာ႐ံု ၅-ပါး ကာမဂုဏ္တရား။ ။ ၎င္းသ႐ုပ္ (ကာမဂုဏ္ ၅-ပါး)၌ ျပမည္။

အာ႐ံု ၆-ပါး။ ။ မ်က္စိ နား ႏွာ စေသာ တံခါးေျခာက္ေပါက္မွ ၀င္လာေသာအရာ ၆-ပါးဟူ၏။
(၁) ႐ူပါ႐ံု-အဆင္း၊
(၂) သဒၵါ႐ံု- အသံ၊
(၃) ဂႏၶာ႐ံု- အနံ႔၊
(၄) ရသာ႐ံု- အရသာ၊
(၅) ေဖါ႒ဗၺာ႐ံု- အေတြ႕အထိ၊
(၆) ဓမၼာ႐ံု- ပသာဒ႐ုပ္ ၅-ပါး သုခုမ႐ုပ္ ေသာဠသ စိတ္တစ္ခု ယုတ္ကိုးဆယ္, ေစတသိက္ ၅၂, နိဗၺာန္, ပညတ္။

အာရွတိုက္ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံမ်ား။ ။ ၁၃၇၀-ခု၊ ၂၀၀၈-ခု။
က။ ။အေရွ႕အာရွ။ (၁) တ႐ုတ္ျပည္၊ (၂) ေဟာင္ေကာင္း(တ႐ုပ္အထူးအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေဒသ)၊ (၃) မကာအို(တ႐ုပ္အထူး အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေဒသ)၊ (၄) တိဘက္ (တ႐ုပ္)၊ (၅) ဂ်ပန္၊ (၆) ေျမာက္ကိုရီးယား၊ (၇) ေတာင္ကိုရီးယား၊ (၈) မြန္ဂိုးလီးယား၊ (၉) တိုင္၀မ္။
ခ။ ။ေျမာက္အာရွ။ (၁) ႐ုရွ ဖက္ဒေရးရွင္း။
ဂ။ ။ေတာင္အာရွ။ (၁) အာဖဂန္ နစၥတန္၊ (၂) ဘဂၤလားေဒ့(ရွ္)၊ (၃) ဘူတန္၊ (၄) အိႏၵိယ၊ (၅) ပါရွား (အီရန္)၊ (၆) ကယ္ဇာစတန္၊ (၇) ကရယ္ဂစ္စတန္၊ (၈) ေမာဒိုက္ဗ္စ္ ၊ (၉) နီေပါ၊ (၁၀) ပါကစၥတန္၊ (၁၁) သီရိလကၤာ၊ (၁၂) တာဂ်ီကီစတန္း၊ (၁၃) တတ္ခ္္မင္နစ္စတန္း၊ (၁၄) ဥဘက္ခစ္စတန္း၊
ဃ။ ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ။ (၁) ဘ႐ူႏိုင္းလ္ ဒါ႐ူဆလမ္၊ (၂) ကေမၻာဒီးယား၊ (၃) အင္ဒိုနီးရွား၊ (၄) လာအို၊ (၅) မေလးရွား၊ (၆) ျမန္မာ၊ (၇) ဖီလစ္ပိုင္၊ (၈) စကၤာပူ၊ (၉) ထိုင္း (ယိုးဒယား)၊ (၁၀) အေရွ႕တီေမာ၊ (၁၁) ဗီယက္နမ္၊ မွတ္ခ်က္။ တီေမာမွလြဲ၍ က်န္ ၁၀-ႏိုင္ငံ မွာ အာဆီယမ္ (ASEAN)အဖြဲ႕၀င္မ်ားျဖစ္သည္။
င။ ။ အေနာက္အာရွ ႏွင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း။ (၁) အာေမးနီးယား၊ (၂) အဇာဘိုင္ဂ်န္း၊ (၃) ဘာရိန္း၊ (၄) ဆိုင္းပရတ္၊ (၅) ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ၊ (၆) အီရတ္၊ (၇) အစၥေရး၊ (၈) ေဂ်ာ္ဒန္၊ (၉) ကူ၀ိတ္၊ (၁၀) လက္ဘီႏြန္၊ (၁၁) အိုမန္၊ (၁၂) ပါလက္စတိုင္း၊ (၁၃) ကာတာ၊ (၁၄) ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ (၁၅) ဆီးရီးယား၊ (၁၆) တပ္ကီ (တူရကီ)၊ (၁၇) အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံ၊ (၁၈) ရီမင္။

အာလယတရား ၂-ပါး။ ။ (၁) ကာမာလယ- အာ႐ံုငါးပါး ကာမဂုဏ္တရားကိုေခၚသည္၊ (၂) တဏွာလယ-ထိုအာ႐ံုငါးပါး ကာမဂုဏ္တရားကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္တတ္ေသာ တဏွာေလာဘကို ဆိုသည္။

အာလိန္ ၅-ဆင့္။ ။ သဂါထာ၀ဂၢသံယုတ္။ ပါ။ ၂၁၈။ ၎င္။ ႒။ ၃၁၀။ ဓမၼပဒ။ ႒။ ပ-အုပ္။ ၁၇၇-တို႔၌အက်ယ္႐ႈပါ။ မ႐ိုးစည္လံုးသ႑ာန္ကဲ့သို႔ အလယ္ပူ အထက္႐ႉးေနေသာ ျမင္းမုိရ္ေတာင္ႀကီး၌ အျပင္ဆင္၀င္ေတာင္ခါးပန္းစြန္း ငါးဆင့္ရွိကုန္၏၊ ၎င္းကိုပင္ အာလိန္ငါးဆင့္ဟု ေခၚဆိုသည္မွတ္။ ထိုအာလိန္ငါးဆင့္တို႔သည္ တစ္ဆင့္တစ္ဆင့္၌ အထု၏လည္းေကာင္း၊ အျပင္၏လည္းေကာင္း အတိုင္းအရွည္ပမာဏအားျဖင့္ယူဇနာငါးေထာင္စီ အသီးသီးရွိကုန္၏။
ျမင္းမိုရ္ေတာင္၏ ေရေပၚ ယူဇနာရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္တြင္ ေအာက္ထက္၀က္ျဖစ္ေသာ ယူဇနာ
ေလးေသာင္းႏွစ္ေထာင္ကို ငါးစုျပဳေသာ္ ေအာက္ဆံုးအစုသည္ ပဌမအာလိန္မည္၏။
(၁) ပဌမအာလိန္သည္ ေရ အထက္ေပၚေနသည္ကား ထက္၀က္, ေရေအာက္နစ္ေနသည္ကား ထက္၀က္ျဖစ္၏၊ ထိုပဌမအာလိန္၌ နဂါးမင္းတို႔ေန၏။
(၂) ထိုအထက္ ဒုတိယ အာလိန္ကား လက္ပံပင္ေတာႀကီးအတိျဖစ္၍ ဂဠဳန္မင္းတို႔ ေနၾကကုန္၏။
(၃) ထို႔အထက္ တတိယအာလိန္ကား ဂုမၻဏ္တို႔ ေနရာျဖစ္၏။
(၄) ထို႔အထက္ စတုတၳအာလိန္ကား ဘီလူးရကၡိဳသ္တို႔၏ ေနရာျဖစ္၏။
(၅) ထို႔အထက္ ပဥၥမအာလိန္ကား ျမင္းမိုရ္ေတာင္၏ခါး ယုဂႏၶိဳရ္ေတာင္၏ထိပ္ႏွင့္ ညီမွ်၍ "ဓတရ႒, ၀ိ႐ူဠက, ၀ိ႐ူပကၡ, ကုေ၀ရ" အမည္ရေသာ နတ္မင္းႀကီးေလးပါးတို႔၏ ေနရာ စတုမဟာရာဇ္နတ္ျပည္ပင္ျဖစ္ေလ၏။
မွတ္ခ်က္။ ။ ေလာက၌ ယူဇနေပါင္း (၈၄၀၀၀) ျမင့္မားေသာ ေမ႐ုရာဇာ ျမင္းမိုရ္ေတာင္ကားအမွန္ရွိ၏။ သို႔ေသာ္ လူသားမ်ားကား အနႏၲတန္ခိုးရွင္ သဗၺညဳ ျမတ္စြာဘုရားသခင္ႏွင့္ စၾကာရတနာမင္းျမတ္တို႔- ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္လာေသာ ကာလမ်ိဳး၌သာ ေတြ႕ျမင္ၾကရေၾကာင္း၊ ေရွးသူေဟာင္း ပဋကပညာေက်ာ္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ေျပာၾကားေတာ္မူၾကသည္ကို မွတ္သားရဖူး၏။
က်မ္းစာသာဓကမ်ားကိုေတာ့ မသိရဖူးေခ်။

အာေ၀ဏိက ဂုဏ္ေတာ္ ၁၈-ပါး။ ။ အဘိဓမၼာ ၀ိဘဂၤ မူလဋီကာ စာမ်က္ႏွာ- ၂။ ဘုရားရွင္အတြက္ သက္သက္သီးျခား ဂုဏ္ေတာ္ ၁၈-ပါး။
(၁) အတီတံေသ ဗုဒၶႆ ဘဂ၀ေတာ အပၸဋိဟတ ဥာဏံ- အတိတ္အဖို႔၌ ဥာဏ္ေတာ္၏ အပိတ္ အပင္အတားအဆီးမရွိျခင္း၊
(၂) အနာဂတံေသ- အနာဂတ္အဖို႔၌လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၃) ပစၥဳပၸႏၷံေသ-ပစၥဳပၸန္၌လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၄) သဗၺံ ကာယကမၼံ ဥာဏ ပုဗၺဂၤမံ၊ ဥာဏာႏုပရိ၀တၱံ- ကာယကံမႈ အလံုးစံု၌ ဥာဏ္ေတာ္သာလွ်င္ ေရွ႕သြားရွိျခင္း၊ ဥာဏ္ေတာ္သို႔သာ အစဥ္လိုက္ျခင္း၊
(၅) သဗၺံ ၀စီကမၼံ-၀စီကံမႈတို႔၌လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၆) သဗၺံ မေနာကမၼံ- မေနာကံအမႈတို႔၌လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၇) နတၳိ ဆႏၵႆ ဟာနိ- အလိုဆႏၵေတာ္၏ ယုတ္ေလ်ာ့အားနည္းမႈမရွိျခင္း၊
(၈) နတၳိ ၀ီရိယႆ ဟာနိ-အားထုတ္မႈ၀ီရိယ၏လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၉) နတၳိ သမာဓိႆ ဟာနိ- သမာဓိေတာ္၏လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၁၀) နတၳိ ပညာယ ဟာနိ- ပညာေတာ္အရာ၌လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၁၁) နတၳိဓမၼ ေဒသနာယ ဟာနိ-တရားေဟာရာ၌လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၁၂) နတၳိ ၀ိမုတၱိယာ ဟာနိ- ၀ိမုတၱိတရား အဖို႔၌လည္း ၎င္းအတိုင္းပင္၊
(၁၃) နတၳိဒ၀ါ- ျပက္ရယ္ျပဳမႈ ျမဴးထူးမႈ မရွိျခင္း၊
(၁၄) နတၳိ ရ၀ါ- ခြၽတ္ ေခ်ာ္တိမ္းပါးမႈမရွိျခင္း၊
(၁၅) နတၳိ အဖုဋံ- ဥာဏ္ေတာ္ႏွင့္ မေတြ႕ထိေသာ အရာဟူ၍မရွိျခင္း၊
(၁၆) နတၳိ ေ၀ဂါယိတတၱံ- အေဆာတလ်င္ျပဳရသည္၏အျဖစ္မ်ိဳး မရွိျခင္း၊
(၁၇) နတၳိ အဗ်ာ၀ဋမေနာ- ေၾကာင့္ၾကမဲ့စိတ္မ်ိဳး မရွိျခင္း၊
(၁၈) နတၳိ အပၸဋိသခၤါႏုေပကၡာ- ပညာÓဏ္ မဆင္မျခင္ ႐ႈေလ့မရွိျခင္း။

အာေ၀ဏိက ဒုကၡ ၅-ပါး။ ။ သဠာယတနသံယုတ္။ ပါ။ ၄၃၆- ၄၃၇။ ႒။ ၁၂၅-၌ အက်ယ္႐ႈပါ။ မိန္းမမ်ားအတြက္သီးျခားခံယူရေသာ ဒုကၡငါးပါး။
(၁) အရြယ္ေရာက္လွ်င္ ရာသီဥတုေသြး တစ္လတစ္ႀကိမ္ သြန္ရျခင္း၊
(၂) လင္၏ေနာက္သို႔ လိုက္ပါသြားရျခင္း၊
(၃) လင္၏အလုပ္အေကြၽးအျဖစ္ ျပဳလုပ္ရျခင္း၊
(၄) ကိုယ္၀န္ေဆာင္ရျခင္း၊
(၅) သားဖြားရျခင္း။

အာေ၀ဏိက၊ ပို႔ၾကေမတၱာ၊ ၇-ျဖာ၊ အဂၤါအဘယ္နည္း။ ။ သီးျခားကန္႔သတ္၍ ပို႔သပြားမ်ားရေသာ (ၾသဓိႆေမတၱာ ၇-ပါး) ကိုပင္ အာေ၀ဏိကေမတၱာဟု ေခၚၾကသည္၊ အေျဖ ၎င္း၌႐ႈပါကုန္။ မွတ္ခ်က္။ ။ အခ်ိဳ႕ ဆိုင္းေနာက္ထႏွင့္ သဘင္သည္တို႔ကား မပီမသ "အာေ၀ဓိက ေမတၱာ"ဟု ေခၚေနၾကကုန္၏။ ျပင္ေပးၾကပါ။

အာသယတရား ၄-ပါး။ ။ စိတ္တို႔၏မွီတည္ရာ သို႔မဟုတ္ သတၱ၀ါတို႔၏မွီတည္ရာ ေလးပါး-ဟူလို၊ သာရတၳဒီပနီဋီကာ။
(၁) သႆတ ဒိ႒ိ- သတၱ၀ါ သခၤါရတို႔၏ ျမဲ၏ဟူေသာအယူ၊
(၂) ဥေစၦဒ ဒိ႒ိ- ေသၿပီးေနာက္ သတၱ၀ါသခၤါရတို႔ ျပတ္၏ဟူေသာအယူ၊
(၃) သစၥာႏုေလာမိကဥာဏ္- မဂၢသစၥာအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ပရမတၳသစၥာအားျဖင့္လည္းေကာင္း ရွိ၏ဟုေလ်ာက္ပတ္
ေလ်ာ္ကန္ေသာ ဥာဏ္အျမင္၊
(၄) ကမၼႆကတာ ဥာဏ္- ကုသိုလ္ကံသည္ ခ်မ္းသာေပးေသာ မိမိဥစၥာျဖစ္၍ ျပဳရမည့္ကံတည္း၊ အကုသိုလ္ကံသည္ ဒုကၡေပးေသာ မိမိဥစၥာျဖစ္၍ မျပဳရမည့္ကံတည္းဟု ကံသာလွ်င္ မွီရာတည္ရာရွိသည္အျဖစ္ကို သိတတ္ေသာ ဥာဏ္အျမင္တည္း။

အာသ၀တရား ၄-ပါး။ ။ ဘံုအားျဖင့္ ဘ၀ဂ္ç ဓမၼအားျဖင့္ ေဂါၾတဘုတုိင္ေအာင္ယိုစီးႏွိပ္စက္တတ္ေသာတရားမ်ား။ (၁) ကာမာသ၀- ကာမ ၁၁-ဘံု၌ တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ ေလာဘတဏွာ၊
(၂) ဘ၀ါသ၀-႐ူပ ၁၆-ဘံု, အ႐ူပ ၄-ဘံု၌ တပ္မက္ေသာ ေလာဘတဏွာ၊
(၃) ဒိ႒ာသ၀- မွားေသာ မိစၦာအယူ ဒိ႒ိေစတသိက္၊
(၄) အ၀ိဇၨာသ၀- သစၥာဥာဏ္အျမင္ကို ဖံုးလႊမ္းပိတ္ဆီးတတ္ေသာ ေမာဟ။

အာဟာရ ၄-ပါး။ ။ မိမိဆိုင္ရာအက်ိဳးတရားမ်ားကို အရွည္ခံ့ေအာင္ပို႔ေဆာင္ေထာက္ပံ
့ေစတတ္ေသာ တရားသေဘာ၄-ပါး။
(၁) ကဗဠီကာရာဟာရ- စားအပ္ေသာအစားအစာဟူသမွ်၊
(၂) ဖႆာဟာရ- အေတြ႕အထိဖႆသေဘာ၊
(၃) ေစတနာဟာရ- ေစ့ေစာ္မႈ ေစတနာသေဘာ၊
(၄) ၀ိညာဏာဟာရ- ၀ိပါက္၀ိညာဏ္ ျဖစ္ေသာတရားစု။

အာဠာ၀ကဘီလူး၏ လက္နက္ႀကီး ၉-ပါး။ ။ အာဠာ၀က သံယုတ္မွ။
(၁) သံုးယူဇနာျမင့္ေသာ ေတာင္ထြတ္ကိုၿဖိဳဖ်က္ႏိုင္ေသာ မုန္တိုင္းလက္နက္၊
(၂) သစ္ပင္ ေတာင္ကမ္းတို႔ကို ႏွစ္လႊမ္းႏိုင္ေသာ မိုးေရလက္နက္၊
(၃) ေတာင္ထုႀကီးကို ျဖိဳခြဲေၾကမြႏိုင္ေသာ ေက်ာက္စစ္မိုးလက္နက္၊
(၄) သင္ဓုန္း လွံကန္ သန္လ်က္မိုးလက္နက္၊
(၅) ရဲရဲညီးေသာ မီးက်ီးမိုး မီးေတာက္မီးလွ်ံ ဘြဲ႕ျဖဴလက္နက္၊
(၆) ျပာပူမိုးလက္နက္၊
(၇) သလဲမိုး လက္နက္၊
(၈) ညြန္ေပ်ာင္းမိုး လက္နက္၊
(၉) အဂၤါ ၄-ပါးရွိေသာ အမိုက္တိုက္လက္နက္။

အားမ်ိဳး ၈-ပါး။ ။ အ႒ဂုၤတၱရ ပါဠိေတာ္။ ၅၈။ ၎င္း အ႒ကထာ။ ၂၂၃-၌ အက်ယ္႐ႈပါ။
(၁) ႐ုဏၰဗလာ ဒါရကာ-သူငယ္တို႔အားကား ငိုျခင္း၊
(၂) ေကာဓဗလာ မာတုဂါမာ- မိန္းမတို႔အားကား အမ်က္ထြက္၊ စိတ္ဆိုးငိုတတ္ျခင္း၊
(၃) အာ၀ုဓဗလာ ေစာရာ- ခိုးသူ ဓါးျပတို႔အားကား လက္နက္၊
(၄) ဣႆရိယဗလာ ရာဇာေနာ- ဘုရင္မင္းတို႔အားကား အစိုးရျခင္း၊
(၅) ဥဇၩတၱိဗလာ ဗာလာ- သူမိုက္တို႔အားကား ေျမာ္ျမင္လြတ္ကင္း ကဲ့ရဲ႕ျခင္း၊
(၆) နဇၩတၱိဗလာ ပ႑ိတာ- ပညာရွိတို႔အားကား ေျမာ္ျမင္႐ႈစားသတိထားျခင္း၊
(၇) သဋိသခၤါနဗလာ ဗဟုႆုတာ- အၾကားအျမင္မ်ားေသာ ပုဂိၢဳလ္တို႔၏ အင္အားကား အရာရာ၌ေကာင္းစြာဆင္ျခင္ျခင္း၊
(၈) ခႏၲီဗလာ သမဏ ျဗာဟၼဏ- ရေသ့ရဟန္းတို႔၏အင္အားကား သည္းခံျခင္း။
မွတ္ခ်က္။ ။ ပါဠိေတာ္၌ အျမတ္ဆံုးေသာသည္းခံျခင္း ခႏၲီအားသည္ ရွစ္ခုေျမာက္ျဖစ္၏၊ ၎င္းကိုရည္၍ပါရမီခန္း၌ "ပရမံ တေပၚ၊ ခႏၲီေက်ာ္ဟု၊ သူေတာ္အက်င့္၊ အားရွစ္ဆင့္"ဟု စပ္ဆိုထားေလၿပီ။

အားေတာ္ ၁၀-ပါး၊ ျမတ္ဘုရား၊ ကိုယ္အား ဥာဏ္အားရွိ။ ။ ျမတ္စြာဘုရားသခင္၏ ဥာဏ္ေတာ္အား ဆယ္ပါး၊ ကိုယ္ေတာ္အား ဆယ္ပါးဟူလို၊ ဥာဏ္ေတာ္အား ဆယ္ပါးကား -
(၁) ဌာနာ ဌာန ေကာသလႅဥာဏ္- အရာဟုတ္သည္ မဟုတ္သည္တို႔ကို သိေတာ္မူျခင္း။
(၂) ကမၼ၀ိပါက ဥာဏ္- ကံ ကံ၏အက်ိဳးကိုသိေတာ္မူျခင္း။
(၃) သဗၺတၳဂါမိနီ ပဋိပဒါဥာဏ္- အလံုးစံုကုန္ေသာဘ၀တို႔သို႔ေရာက္ျခင္းအေၾကာင္း၌ သိေတာ္မူျခင္း။
(၄) အေနကဓါတု နာနာဓါတု ဥာဏ္- မ်ားေသာ ေလာကဓါတ္ အထူးထူးေသာ ေလာကဓါတ္
တို႔ကို သိေတာ္မူျခင္း။
(၅) နာနာ ဓိမုတၱိ ဥာဏ္- အထူးထူးေသာအလိုတို႔ကို သိေတာ္မူျခင္း။
(၆) ဣႁႏၵိယ ပေရာပရိယတၱိ ဥာဏ္- ဣေႁႏၵ ႏုရင့္ျခင္း၌သိေတာ္မူျခင္း။
(၇) စ်ာန ၀ိေမာကၡာဒိ ဥာဏ္- စ်ာန္ ၀ိေမာကၡစသည္တို႔၌ သိေတာ္မူျခင္း။
(၈) ပုေဗၺ နိ၀ါသ ဥာဏ္- ေရွးကေနခဲ့ဖူးေသာ ခႏၶာအစဥ္ကို သိေတာ္မူျခင္း။
(၉) ဒိဗၺစကၡဳ ဥာဏ္- အပိတ္အပင္အတားအဆီးမရွိ နတ္မ်က္စိကဲ့သို႔ ပကတိ သိျမင္ေတာ္မူျခင္း။
(၁၀) အာသ၀ကၡယ ဥာဏ္- အာသေ၀ါတရားတို႔၏ကုန္ရာ နိဗၺာန္ကိုသိေတာ္မူျခင္း။
ဤကား ဥာဏ္ေတာ္အားဆယ္ပါးတည္း။ (ဥာဏ၀ိဘင္း ပါဠိေတာ္ႏွင့္ အ႒ကထာမွာ အက်ယ္႐ႈ။)
ကိုယ္ေတာ္အား ဆယ္ပါး။ ျမတ္စြာဘုရားသခင္၏ ပကတိေသာ အားေတာ္ျမတ္သည္
"ဆဒၵန္ဆင္မင္း" ဆယ္စီးအားႏွင့္အညီအမွ် ရွိေတာ္မူသတတ္၊ ၎င္းကိုပင္ အားေတာ္ဆယ္ပါးေခၚ၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ ဒသဗေလာ- ကိုယ္ေတာ္အားဆယ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားဟုဘာသာျပန္ဆိုၾကေလၿပီ။ မွန္၏၊ (သမၼာသမၺဳေဒၶါ ပန ဒသႏၷံ ဆဒၵႏၲာနံ ဗလံ ဓါေရတိ၊ ေတေန၀ ဘဂ၀ါ ကာဠာ၀ကဟတၳိ ဂဏနာယ ေကာဋိသဟႆဗလံ ဓါေရတိ၊ ပုရိသ ဂဏနာယ ဒသႏၷံ ပုရိသ ေကာဋိသဟႆာနံ ဗလံ) ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဆဒၵန္ဆယ္စီးအားကို ေဆာင္ႏိုင္၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ ျမန္မာျပည္ စသည္၌အသံုးျပဳေနေသာ "ဆင္မည္းေခၚ" ေအာ္ျမည္တတ္ေသာ "ကာဠာ၀က"ဆင္ေပါင္း ကုေဋတစ္ေထာင္အား၊ ဗိုလ္ေျခေယာက္်ား ကုေဋတစ္ေသာင္းအားကိုေဆာင္ႏိုင္ေသာအားေတာ္ျမတ္ ရွိသည္ဟူ၏။ (အဘိဓါန္ဋီကာမွ။)

Print this post